Chăm sóc trẻ sơ sinh là một trong những công việc đòi hỏi có kĩ năng cao, sự kiên trì, sự tận tâm, nỗ lực,… Tuy nhiên, việc nào cũng có kinh nghiệm của những người đi trước, VNShop sẽ chia sẻ cho người đọc 1 số kỹ năng chăm sóc trẻ sơ sinh và 1 số lưu ý khi chăm sóc trẻ sơ sinh

Những điều cần biết khi chăm sóc trẻ sơ sinh mà phụ huynh cần ghi nhớ

Một số kỹ năng cần biết khi chăm sóc trẻ sơ sinh

Cách chọn nguyên liệu thực phẩm cho bữa ăn đầy đủ dưỡng chất của trẻ

Thực phẩm tốt nhất cho trẻ sơ sinh không có gì khác ngoài sữa mẹ, mẹ nên cho bé bú tối thiểu đến tháng thứ 6 để bé có được hệ miễn dịch tốt nhất. Ngoài ra, với những mẹ không có nhiều sữa thì có thể sử dụng các loại sữa bột uy tín, chất lượng đang có trên thị trường để giúp bé phát triển tốt hơn, đồng đều và có hệ miễn dịch tốt hơn.

Đối với các bé từ 3 đến 5 tháng tuổi khi mẹ thiếu sữa, các vị phụ huynh có thể nên lựa chọn các loại thức ăn dặm, nhiều dưỡng chất để bổ sung tránh bé bị thiếu, suy dinh dưỡng.

Trong giai đoạn tiếp theo, từ 6 tháng trở lên các vị phụ huynh nên bắt đầu lựa chọn đa dạng các loại thực phẩm, hoặc chế phẩm có đầy đủ các chất xơ, đạm, tinh bột, chất béo để bé có được sự phát triển toàn diện. Ngoài ra, việc cho các bé làm quen sớm với các loại thực phẩm sẽ giúp bé không bị lạ và không bị biếng ăn.

Bên cạnh đó, 1 số loại khoáng chất có trong thức ăn các mẹ nên bổ sung cho bé với các nhóm Canxi, Sắt, Kẽm và cả Iốt kết hợp cùng bộ nhóm các chất Vitamin. Mỗi 1 loại khoáng chất, vitamin đều sở hữu cho mình 1 công dụng riêng giúp hỗ trợ bé khỏe mạnh, phát triển:

• Canxi và Vitamin D hỗ trợ cho xương chắc khỏe, cải thiện cấu trúc xương giúp bé cứng cáp, giúp bé có được chiều cao tốt. Bên cạnh tác dụng trực tiếp đến xương các bé, bổ sung canxi còn giúp đông máu và có nhiều trong các thực phẩm được làm từ sữa và các chế phẩm của sữa, ngoài ra canxi còn có nhiều trong các loại cá, dầu cá được bày bán trên thị trường.
• Sắt cũng là 1 trong những nguyên tố quan trọng giúp máu lưu thông tốt hơn nhờ việc cung cấp oxi đưa đi khắp cơ thể. Máu lưu thông tốt giúp cho cả mẹ và bé bổ sung 1 lượng máu lớn. Sắt có nhiều trong các thực phẩm như thịt heo, thịt gà, và đặc biệt nhiều trong gan, tiết. Tuy nhiên, cần cung cấp vitamin C cho các bé để các bé có thể hấp thụ vitamin C dễ dàng hơn. Vitamin C thường có nhiều trong các loại thực phẩm như rau quả tươi – cam, quýt, khoai,.. Đặc biệt vitamin C còn sở hữu khả năng làm lành các vết thương trên da, trên nướu nhanh hơn.
• Kẽm có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc xây dựng hệ miễn dịch và giúp bé ăn ngon miệng hơn. Kẽm giúp bé kháng chịu tốt hơn với dịch bệnh, miễn dịch mạnh mẽ giúp trẻ sơ sinh hạn chế bị ốm vặt giúp bố mẹ bớt lo lắng hơn. Kẽm có nhiều trong các thực phẩm như thịt, trứng, cá hay các sinh vật biển như hàu, tôm và các trong các dạng hạt.
• Iốt là nguyên tố không thể thiếu đối với cả mẹ và bé, khi bé thiếu iốt rất dễ mắc các bệnh về phát triển trí tuệ cũng như não bộ vì tuyến giáp hoạt động không bình thường. Iốt là 1 trong những “nguyên liệu” rất dễ kiếm và rất dễ bổ sung vào bữa ăn của các bé nhưng lại mang tầm quan trọng cao, sử dụng muối Iốt là cách tốt nhất giúp bổ sung lượng Iốt vào cơ thể các bé.
• Vitamin A là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến thị lực của bé, bổ sung vitamin A giúp thị lực của bé tốt hơn, và tránh các bệnh ảnh hưởng đến thị lực của bé. Đặc biệt trong giai đoạn bố mẹ ít quan tâm đến các bé và công nghệ ngày càng phát triển, các bé thường tập trung nhiều giờ đồng hồ vào các thiết bị điện tử với màn hình xanh chứa các tia cực rất hại đến mắt các bé cùng khoảng cách không đủ. Tác hại trực tiếp dễ thấy nhất của “các bé thời kì” 4.0 chính là các bé bị suy giảm thị lực cận từ rất sớm. Tuy nhiên, vitamin A lại được tìm thấy rất nhiều trong các dạng củ, quả có màu cam, các dạng rau có mẫu xanh thẫm, các dạng thức ăn có nguồn gốc động vật như thịt, cá,…
• Vitamin B có tầm vóc quan trọng đến thế nào chắc người sử dụng ai cũng biết. Cung cấp năng lượng giúp bé có thể vận động, bảo vệ các dây thần kinh, bảo vệ da xây dựng cho bé 1 lớp da mạnh mẽ, khỏe khoắn. Đối với vitamin B người dùng có thể dễ dàng cung cấp qua các dạng sữa, ngũ cốc hạt, và các thực phẩm dễ tìm khác như thịt, cá.

Cách chọn quần áo cho trẻ sơ sinh các mùa trong năm

1. Lựa chọn quần áo cho trẻ em sơ sinh mùa xuân – hè chưa bao giờ là dễ dàng với những đặc điểm không chỉ về kiểu dáng, thiết kế mà cả chất liệu loại vải để bé luôn đáng yêu trong những bộ đồ đẹp mắt và không bị kích ứng da với những loại vải mềm mại.

Các vị phụ huynh nên chọn cho các bé, trẻ sơ sinh các loại quần áo phù hợp với các tiêu chí sau:

• Quần áo thoáng mát giúp bé thoải mái, dễ dàng cử động và thoáng khi giúp bé tránh tình trạng mồ hôi, bí khí và nổi nốt, mụn nhọt.
• Chất liệu vải mềm mại giúp tránh trường hợp tổn thương đến làn da nhạy cảm của bé.
• Các chất liệu vải không bị xù lông để bé tránh nuốt phải các sợi lông cũng như hạn chế bám bẩn, bám bụi trên quần áo của bé.

2. Đối với thu – đông bố mẹ cần lựa chọn cho các bé với những bộ trang phục vừa ấm áp lại thoáng khí giúp bé dễ chịu hơn và không quá nóng, cũng không quá dày có thể khiến bé toát mồ hôi, mồ hôi của các bé mùa đông thường rất lạnh khiến các bé dễ mắc phải các bệnh về đường hô hấp. Xuất hiện các bệnh thời điểm này thường phá hỏng hệ miễn dịch của bé và cần phải điều trị lâu dài.

Xuân – hè có tiêu chí chọn quần áo riêng, Thu – đông cũng có những tiêu chí giúp mẹ và bé chọn quần áo dễ dàng hơn:

Quần áo mùa đông dành cho các bé phải đạt tiêu chí ấm áp, tốt nhất nên chọn những chất liệu như vải nỉ, vải bông hay các dạng vải cotton để bé có thể mặc vừa dễ chịu vừa ấm áp, lại còn giúp các mẹ có thể dễ dàng kiểm tra xem bé có ra mồ hôi không.

Việc lựa chọn quần áo cho bé nên chọn các dạng quần áo rộng rãi, thoải mái, để bé dễ dàng vận động bên cạnh vấn đề về tài chính, các bé lớn lên rất nhanh nên chọn các dạng quần áo có kích cỡ to hơn để có thể sử dụng lâu dài.

Mùa lạnh, bố mẹ nên mua cho bé các dạng quần áo dài tay cùng tất, găng tay, mũ len để đảm bảo độ ấm cho các bé dù ở nhà hay đi ra ngoài cùng bố mẹ. Quan tâm đến các bé không chỉ lúc bé thức, khi bé ngủ bố mẹ cũng nên chuẩn bị trước 2 đến 3 bộ quần áo chất liệu len mềm mại bó sát để bé vừa có thể giữ ấm vừa dễ cử động.

Cách tắm cho trẻ sơ sinh

Việc tắm cho trẻ mùa hè là 1 trong những điều quan trọng nhất phụ huynh cần lưu ý. Với mùa hè mồ hôi của trẻ ra nhiều và đặc biệt nguy cơ mắc các bệnh viêm da, nổi mụn nhọt rất có khả năng xảy ra nếu như không vệ sinh cho bé thường xuyên. Tuy nhiên, các vị phụ huynh chỉ nên tắm cho bé 1 ngày 1 lần, và có thể vệ sinh nhiều lần để đảm bảo sức khỏe.

Thời gian tắm trong ngày cũng vô cùng quan trọng, không nên tắm cho bé vào khoảng thời gian quá sớm cũng như quá muộn. Tốt nhất nên chọn khung giờ từ 10h sáng đén 11h sáng hoặc khung giờ thứ 2 từ 4h chiều đến 5h chiều. Vì khi đó nhiệt độ ngoài trời cân bằng và giúp trẻ không bị sốc nhiệt sau khi tắm xong.

Mùa đông cũng là mùa quan trọng cần đặc biệt chú ý đối với trẻ sơ sinh. Thời tiết mùa đông thường có nhiệt độ vô cùng thấp, bé rất dễ mắc các bệnh viêm đường hô hấp đặc biệt nếu được chăm sóc không đúng cách. Cha mẹ nên lưu ý chuẩn bị nước ấm sẵn trước khi tắm cho trẻ để đảm bảo quá trình tắm được xuyên suốt và không phải dừng lại rất có hại cho trẻ. Khi nước chuyển lạnh cha mẹ phải tiếp nước ấm mới vào để duy trì nhiệt độ cho bé để tránh trường hợp bị sốc nhiệt dẫn đến viêm đường hô hấp.

Khuyên cha mẹ nên tắm cho bé trong chậu để có thể dễ dàng kiểm soát cũng như tắm cho bé, nên bế các bé trên tay khi tắm để đảm bảo an toàn cho bé khi xương của các bé chưa được vững chắc rất dễ bị biến dạng hay rạn xương nếu va đập mạnh. Nếu gia đình có điều kiện kinh tế tốt có thể sử dụng máy sưởi nhà tắm để giúp các bé có thể duy trì nhiệt độ tốt nhất và tay của bố mẹ cũng không bị lạnh trong thời gian tắm cho bé.

Chuẩn bị các dạng khăn tắm bông vải mềm để lau người và ủ ấm cho bé ngay sau khi tắm xong giúp bé giữ được nhiệt độ thân thể. Dưới đây là kỹ năng quấn khăn cho trẻ cha mẹ nên lưu tâm để thực hành với bé:

1. Chuẩn bị 1 chiếc khăn vuông có kích thước khoảng 70×70 cm đặt theo hình thoi dọc theo bé.
2. Bắt đầu gập từ bên trái gập góc và đè bên dưới phần bụng phải của bé.
3. Gập phần dưới sát chân với bé vắt chéo lên phần cổ.
4. Tiếp đến kẹp tay phải của bé vào bên trong, sau đó gập khăn từ bên phải sang bên trái cho đến khi khăn được quấn chắc chắn không bị tuột.

Nhiệt độ nước lí tưởng để tắm cho bé là 37ºC tương đương với mức nhiệt khi bé còn trong bụng mẹ. Không cho bé tắm nước quá lạnh hoặc quá nóng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và làn da của bé. Sau khi tắm sử dụng khăn tắm lau khô cho bé và sử dụng khăn bông quấn quanh để ủ ấm cũng như điều hòa lại thân nhiệt cho bé.

Không nên sử dụng các loại xà bông có tính chất tẩy rửa cao dễ nguy hại đến làn da còn non nớt của bé.

Vệ sinh rốn cho bé
Rốn của trẻ sơ sinh thường khô và rụng sau khoảng 5 đến 7 ngày và hình thành sẹo, nhưng trong thời điểm trước khi rụng bố mẹ phải đặc biệt chú ý vệ sinh rốn của bé. Vệ sinh sạch sẽ rốn trẻ sơ sinh giúp bé tránh được nhiễm trùng, giúp bé được thoải mái và hệ tiêu hóa “khó tính” của bé làm việc ổn định.

Mùa hè với nhiệt độ cao làm bé khó chịu, bên cạnh đó còn là mùa có nhiệt độ lí tưởng giúp vi khuẩn phát triển nhanh hơn và nguy hiểm hơn. Các bậc phụ huynh cần chú ý vệ sinh, lau chùi rốn cho bé bằng bông và cồn, ngoài ra các bé cần được thay bông gạc liên tục để giữ vệ sinh giúp vùng rốn nhạy cảm.

Cách bế trẻ sơ sinh an toàn

Trẻ sơ sinh với cơ thể còn đang yếu và không được cứng cáp như các bé lớn hơn nên người bế trẻ đặc biệt chú ý không nên chạm vào phần đầu của trẻ. Xương sọ của các bé khá yếu việc chạm vào nhiều có thể ảnh hưởng lớn đến hình dáng.

Nên bế bé trên 1 cánh tay và cánh tay còn lại giữ đầu của trẻ để giữ cho cổ của bé được cố định, nên áp đầu bé vào ngực để đảm bảo an toàn và cho bé sự tin tưởng giúp bé được nằm vững chãi trên cánh tay.

Một số lưu ý khi chăm sóc trẻ sơ sinh

Giữ nhiệt độ cho bé ngay cả khi ở trong nhà hay ra ngoài đường

Thời tiết mùa hè thường có nhiệt độ tương đối khắc nghiệt đối với trẻ sơ sinh. Nếu như thời tiết ngoài trời quá nắng nóng không phù hợp với các bé, bố mẹ nên sử dụng 1 số phương pháp làm mát phù hợp cho bé. Đặc biệt 2 phương pháp làm mát cho bé phổ biến nhất là sử dụng quạt và điều hòa, tuy nhiên sử dụng thế nào để được coi là không lạm dụng và không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ cũng là điều bố mẹ nên lưu tâm.

Đối với sử dụng quạt, tuyệt đối bố mẹ không nên cho quạt chiếu thẳng vào trẻ, khi nhận luồng gió trực tiếp sẽ khiến trẻ dễ mắc phải các nguy cơ tiềm tàng như xáo trộn thân nhiệt của trẻ, viêm phổi, viêm đường hô hấp,… Cha mẹ nên sử dụng quạt thổi quanh căn phòng và không hướng về phía bé để gió có thể lưu thông trong phòng không gây nóng cũng như tạo sự thoáng mát cần thiết giúp bé dễ chịu hơn. Phụ huynh cũng nên chuẩn bị 1 chiếc chăn mỏng đắp lên bụng cho bé để tránh tình trạng lạnh bụng dễ gây tiêu chảy cho trẻ.

Đối với sử dụng điều hòa, thân nhiệt của trẻ có mức tương đương với người lớn tuy nhiên khả năng điều chỉnh kém hơn. Bố mẹ nên điều chỉnh nhiệt độ vào khoảng 26 đến 27ºC để bé dễ thích nghi, không lựa chọn chế độ gió chỉ định thẳng vào bé vì khả năng viêm họng của trẻ sơ sinh là rất cao. Phụ huynh nên chọn 1 mức độ nhiệt độ cố định trong quá trình sử dụng. Tuy nhiên, người dùng nên trang bị thước đo nhiệt độ phòng để trường hợp nhiệt độ ban đầu của phòng khoảng 30ºC trở lên, phụ huynh lựa chọn phương án giảm nhiệt độ từ từ giảm 1ºC /1 lần để trẻ không bị sốc nhiệt. Khi để trẻ nằm trong phòng điều hòa, bố mẹ nên trang bị cho bé quần áo dài tay và mũ, giúp tránh gió trực tiếp hạn chế khả năng mắc các bệnh về đường hô hấp của trẻ.

Mùa đông là 1 trong những mùa dễ tổn thương đến bé. Ngoài giữ nhiệt độ ấm áp giúp bé cảm thấy thoải mái, chăm sóc da an toàn cũng giúp bé không gặp khó chịu, hay các bệnh ngoài da rất dễ phát triển khi hệ miễn dịch của bé còn đang yếu. Bố mẹ nên theo dõi bé thường xuyên và bổ sung vitamin A vào trong chế độ ăn của bé để bé giữ được độ ẩm cần thiết, các bé thường gặp phải hiện tượng da và môi khô nứt nẻ khiến bé đau rát và khóc nhiều.

Ngoài ra các vị phụ huynh có thể sử dụng thêm các dạng máy phun sương để duy trì độ ẩm trong phòng, đặc biệt đối với mùa hè nóng nực hoặc trong phòng điều hòa khô, việc sử dụng máy phun sương giúp giảm nhiệt độ, bổ sung độ ẩm cho phòng điều hòa và làm không khí trở nên dễ chịu hơn.

Massage và cho bé thưởng thức âm nhạc trước khi đi ngủ

Trước đây việc massage cho trẻ thường không được chú trọng ở Việt Nam, nhưng khi đó mọi người chưa nắm được hết tác dụng của việc chăm sóc bé trước giấc ngủ. Massage cho các bé bắt đầu từ chân, tay, ngực và sau đó massage phần lưng quan trọng nhất. Massage lưng giúp bé ngủ ngon hơn, khỏe mạnh hơn và xoa dịu toàn diện. Thay vì dành thời gian làm việc riêng của mình, cha mẹ nên dành ra từ 5 đến 10 phút mỗi ngày trước khi bé đi ngủ để massage giúp bé thoải mái và dễ chịu hơn để có thể đi đến giấc ngủ sâu nhất.

Nghe nhạc không chỉ khi bé trong bụng mẹ, việc lựa chọn các bản nhạc nhẹ nhàng, giai điệu vui vẻ cũng ảnh hưởng lớn đến cảm xúc, sự phát triển và giấc ngủ ngon của bé. Lựa chọn các bản nhạc giao hưởng còn có khả năng kích hoạt bộ não của bé, giúp bé thông minh hơn, toàn diện hơn.

Cách ru bé ngủ hiệu quả

Cha mẹ nên cho bé nhận biết ban ngày và ban đêm bằng cách để bé trong môi trường đầy đủ ánh sáng ban ngày và để bóng đèn tối mờ vào ban đêm. Đặc biệt không nên tắt hết đèn vì có thể khiến bé sợ và khó ngủ. Việc chuẩn bị trước 1 bữa ăn cho bé cũng là điều cần thiết, bữa ăn của bé nên chọn sữa mẹ để bé có được 1 cái bụng no cho đến sáng, không nên cho bé ăn vào đêm vì sẽ làm dạ dày của bé phải hoạt động liên tục gây rối loạn hệ tiêu hóa và làm hư hỏng hệ điều tiết của trẻ. Nếu bé khóc đòi ăn có thể cho bé uống nước lọc để bé không bị đói quá. giúp bé có thể ngủ ngon và sâu.

Bố mẹ nên ngủ cùng bé trong khoảng 3 tháng đầu để bé cảm thấy yên tâm và có thể để bé ngủ riêng từ tháng thứ 4 để bé làm quen. Việc bố mẹ xoa lưng cho trẻ giúp trẻ cảm thấy dễ chịu và có thể ngủ ngay không quấy nhiễu.

Một số lưu ý khi thay tã cho bé yêu

Khuyên bố mẹ nên vệ sinh sạch sẽ trước khi cho bé mặc tã để bé không gặp phải nhiễm trùng. Hạn chế sử dụng tã khi không cần thiết để bé được thoải mái vận động. Không để mép tã cao hơn rốn có thể ảnh hưởng đến vùng rốn còn đang rất nhạy cảm của bé. Thường xuyên theo dõi bé để có biện pháp khắc phục kịp thời khi bé bị hăm tã, vệ sinh không cẩn thận hoặc tã bẩn cũng có thể là nguyên nhân khiến bé bị hăm tã.